Installeren geluidssysteem
Het installeren van een luidsprekersysteem
Voor een gelijkmatige ruimtelijke geluidsweergave, is de correcte plaatsing van een luidsprekersysteem enorm belangrijk.
Het luidsprekersysteem dient symmetrisch en zoveel mogelijk vrij van zij- en achterwanden, plafonds en vloeren in een ruimte geïnstalleerd te worden.
Van de verkrijgbare luidsprekersystemen, goede plafond- en inbouwluidsprekers uitgezonderd, heeft het overgrote deel dusdanige akoestische eigenschappen, dat deze systemen totaal niet geschikt zijn om strak tegen het plafond, strak tegen een muur of strak in een hoek te worden gemonteerd.
Bij een luidsprekersysteem is het van groot belang, dat de directe aanstraling van en de (bouwkundige) koppeling met (tegenover liggende) wanden, plafonds en vloeren zoveel mogelijk wordt vermeden.
Storende reflecties, welke het geluidsbeeld vertroebelen, worden op deze wijze min of meer onderdrukt en onder controle gehouden.
Tevens wordt de bouwkundige constructie van desbetreffende ruimte hierdoor minder aangesproken, waardoor o.a. geluidsoverlast-veroorzakende trillingen verminderd kunnen worden.
Slechts een paar procent van het door de versterker afgegeven signaal wordt door een luidspreker omgezet in geluid.
Het overige percentage van het door de versterker afgegeven signaal wordt in de luidspreker zélf omgezet in warmte.
Een te grote warmte-ontwikkeling heeft als gevolg dat luidsprekers het signaal gaan vervormen.
Derhalve is het van groot belang dat een luidsprekersysteem zo efficiënt mogelijk gebruik maakt van het door de versterkers afgegeven signaal.
In het verlengde hiervan is het van groot belang dat een luidsprekersysteem zo efficiënt mogelijk wordt uitgericht.
Bij het nauwkeurig uitrichten is er vaak sprake van centimeterwerk.
Bevestigingsmaterialen zoals wand- en plafondbeugels dienen van een dusdanige constructiekwaliteit te zijn zodat, na het bevestigen en het correct uitrichten van het luidsprekersysteem, onkundige handen niet zomaar veranderingen kunnen aanbrengen aan de afstraalrichting van het luidsprekersysteem.
Het gebruik van (lange) kettingen om luidsprekersystemen te monteren geniet niet de voorkeur, aangezien de systemen hierdoor minder nauwkeurig zijn uit te richten.
Vanzelfsprekend dient de bevestigingslocatie geschikt te zijn voor het monteren van de benodigde wand- en/of plafondbeugels.
Wellicht is het nodig om de bevestigingslocatie d.m.v. een aanpassing te voorzien van een bouwkundige versteviging.
Vooral grotere luidsprekersystemen oefenen namelijk aardig wat krachten uit op de te monteren wand- en/of plafondbeugels.
De stroomvoorziening
Een geluidssysteem functioneert in beginsel alleen correct indien de stroomvoorziening in orde is.
Een E-installateur kan hiervoor zorg dragen.
Het totale geluidssysteem dient vanuit (een) apart vrijgehouden spanningsgroep(en) gevoed te worden.
Deze spanningsgroep(en) is/wordt (worden) bij voorkeur op één punt geaard.
Het ampèrage van deze spanningsgroep(en) is afhankelijk van de aan te sluiten geluidsapparatuur.
Aangezien versterkers nogal wat stroom kunnen vragen verdient het aanbeveling om ze rechtstreeks, dus het liefst zonder tussenkomst van losse 230V.-verdeelblokken, vanuit een geaarde vaste 230V.-aansluiting te voeden.
Op de plek waar het 19”-rack zich bevindt met daarin de dagelijks te bedienen apparatuur, voldoet vaak een twee- of viervoudige geaarde vaste 230V.-aansluiting.
Hierop kan dan eventueel een in het 19”-rack te monteren 230V.-verdeelblok aangesloten worden ten behoeve van bijvoorbeeld de audioprocessor, het mengpaneel, de cd-speler(s) en/of de muziekcomputer, aangezien deze apparaten geen grote hoeveelheden stroom vragen.
Het installeren van audio apparatuur
Versterkers dienen stevig en veilig in een 19”-rack gemonteerd te worden.
Een 19”-rack dient stabiel op een eenvoudig bereikbare, goed geventileerde en liefst koele (10 - 25 graden Celsius) locatie geïnstalleerd te worden.
Het 19”-rack zorgt ervoor dat de versterkers niet gevaarlijk rechtstreeks op de grond of een onstabiele ondergrond geplaatst worden.
De eenvoudig bereikbare locatie is vooral van belang voor het plegen van service en onderhoud.
De geventileerde koele locatie bevordert het goed functioneren en de levensduur van de versterkers.
Tevens dienen de (eventueel benodigde) audioprocessor en de dagelijks te bedienen audio apparatuur (mengpaneel, 19" cd-spelers, e.d.) stevig en veilig in een 19”-rack gemonteerd te worden.
De audio- en luidsprekerbekabeling
De te gebruiken audiobekabeling is van een goede constructie, goed afgeschermd en, indien mogelijk/noodzakelijk, gebalanceerd.
De luidsprekerbekabeling is stevig en flexibel en heeft, vanaf een kabellengte van 10m., aders met een doorsnede van ten minste 2,5mm².
Om de kans op storingen als gevolg van interferentie zoveel mogelijk te beperken, is het aan te raden de luidspreker- en vooral de audiobekabeling zo ver mogelijk verwijderd te houden van lange lengtes aan 230V.-/380V.-kabels, C.A.I.- en netwerkkabels, dimmers, verlichtingstrafo’s, e.d..
De audio- en luidsprekerbekabeling wordt door RM Audio geleverd.
Vanzelfsprekend wordt de audiobekabeling netjes in het 19”-rack verwerkt en voorzien van duidelijke labels.
Van het totale geluidssysteem wordt een routing (aansluitschema) gemaakt, waarvan tevens een exemplaar bij u wordt achtergelaten.
Om de luidsprekerbekabeling weg te werken, kunnen er nette eenvoudige kabelgoten of -buizen worden gemonteerd.
Deze kabelgoten of -buizen kunt u voor- of achteraf eventueel in de gewenste kleur (laten) schilderen.
Indien de situatie het toelaat kan de luidsprekerbekabeling boven het plafond worden verwerkt, zodat er minder of zelfs geen zichtbare kabelgoten of -buizen benodigd zijn.
Wellicht bent u zelf handig of beschikt u over een eigen technische dienst welke in de gelegenheid is om de luidsprekerbekabeling en kabelgoten of -buizen te installeren.
Op deze wijze kan er door u op de installatiekosten worden bespaard.
RM Audio zal u hierin gaarne begeleiden.
Het finetunen van geluidssystemen
Vandaag de dag worden veel luidsprekersystemen met bijbehorende audio-processoren verkocht.
De processoren zijn verkrijgbaar in analoge en digitale versies of in een combinatie van beiden.
Audioprocessoren kunnen bestaan uit losse apparaten die in een 19"-rack dienen te worden bevestigd, maar ze kunnen tevens bestaan uit modules die bijvoorbeeld in een hiervoor geschikte versterker dienen te worden geplaatst.
De ene versie is niet per definitie beter of slechter dan de andere versie.
Is een reeds eerder geïnstalleerd luidsprekersysteem niet voorzien van een audioprocessor, dan kan een (losse) processor alsnog worden geïnstalleerd.
Er zijn tevens versterkers op de markt die een ingebouwde digitale (softwarematig regelbare) audioprocessor bevatten.
Het nadeel van deze versterkers is het hierbij behorende hogere prijskaartje en mocht dit type versterker defect raken, dan dient er eenzelfde en afgeregelde versterker voor in de plaats te komen. Dit, aangezien er anders een (groot) klankverschil ontstaat tussen de luidsprekers die zijn aangesloten op de versterker met de ingebouwde digitale audioprocessor en de luidsprekers die zijn aangesloten op de (tijdelijk) vervangende versterker zonder ingebouwde digitale audioprocessor.
De processoren en modules dragen ertoe bij, dat de basis klankkleur en correcte werking van het aanwezige luidsprekersysteem optimaal ingeregeld kunnen worden dan wel door de fabrikant zélf al ingeregeld zijn.
Goed afgeregelde processoren en modules zorgen tevens voor een optimale bescherming van de luidsprekersystemen tegen thermische en mechanische overbelasting.
Vaak kunnen in het 19"-rack ingebouwde losse digitale processoren met een code worden "gelocked", zodat de nauwkeurig afgeregelde instellingen niet door onkundige handen kunnen worden veranderd.
Dit is vaak ook het geval bij versterkers met een ingebouwde digitale processor.
Voor in het 19"-rack ingebouwde losse analoge processoren zijn vaak afdekplaatjes verkrijgbaar, zodat ook hier de instellingen niet zomaar door onkundige handen kunnen worden veranderd.
Een langdurige goede werking van uw geluidssysteem wordt zo gewaarborgd.
Bij een geluidssysteem dat zowel voor- als achtergrondgeluid dient weer te geven en dat voorzien is van een losse 19"- of een in de versterker(s) ingebouwde audioprocessor, bestaat de mogelijkheid om een tweede en soms een derde inregel-sessie uit te voeren.
Deze extra inregel-sessies worden uitgevoerd terwijl er veel gasten/bezoekers op de locatie aanwezig zijn en er op hogere volumeniveaus audio wordt weergegeven.
Het geluidssysteem wordt dan verder gefinetuned.
Ten eerste, omdat de akoestiek in de ruimte is veranderd ten gevolge van de aanwezigheid van veel personen.
De aanwezigheid van veel personen verhoogt o.a. de absorptie van de hoge tonen.
Ten tweede, veranderd van de aanwezige personen de perceptie ten aanzien van het waargenomen geluid als gevolg van de hogere volumeniveaus.
Bij hogere volumeniveaus zullen gehoormatig vooral de frequenties waarvoor het menselijk gehoor het gevoeligst is makkelijk gaan overheersen.
Het menselijk gehoor is globaal bezien het gevoeligst in het frequentiegebied tussen om en nabij de 2 kHz. en 6 kHz..
Dit frequentiegebied veroorzaakt bij hoge volumeniveaus vaak de "nasale" en "schrille" geluidsweergave.
Bij gebruik van modules die in de versterker zijn ingebouwd, bestaat vaak niet of nauwelijks de mogelijkheid om het systeem klankmatig te finetunen.
In dat geval kan er een losse parametrische equalizer worden geïnstalleerd ten behoeve van het nauwkeurig inregelen van de klankbalans.